Ok hahaha een hele slechte titel maar ik kon het niet laten. Ik was gisteren met collega’s Andre Cairo en Tijmen Leurs van ROC van Amsterdam-Flevoland op bezoek bij het Kennisfestival van ROC van Twente. Hoezeer ik ook altijd geniet van grote onderwijsconferenties als van het CVI en Surf, de interne ons-kent-ons conferenties van mbo-scholen zelf hebben een supertoffe dynamiek. Komen jullie helemaal uit Amsterdam? Kunnen jullie ons wel verstaan? De verbazing en grapjes waren niet van de lucht maar men vond het erg leuk dat we er waren.
Echte passie! – Docenten die elkaar helpen, inspireren, lesgeven in dat waar hun echte passie en expertise ligt. Niet van een trainer of een onderwijsbureau, maar van echte docenten die dagelijks ‘met hun poten in de klei’ mogen staan en daar pareltjes creëren, soms zonder het zelf in de gaten te hebben. Toen ik bij ROC Midden Nederland werkte hadden we twee keer per jaar een ‘Leerdag’ met zomaar 700 collega’s, echt supertof. Uit die tijd dat ik bij de ROC Academie werkte, zo vanaf 2015, heb ik contact met de Academie van ROC van Twente. Met o.a. Peter Vos hebben we afgelopen jaar de brug Amsterdam-Twente gelegd in het organiseren van gave online Eduspecials voor onze wederzijdse collega’s. En nu dus op bezoek. In de schitterende oude Gieterij komen zo’n 1.100 (van de 1.500) collega’s samen uit 21 vestigingen. Eens in de twee jaar laten ze een middagje de ca. 18.000 studenten andere dingen doen om hier samen een kennisfeest te vieren.
Waanzinnig rijk programma – In 8 uur tijd staan Daniel Verlaan, Nathalie Baartman, allerlei lekkers en maar liefst 107 (!!!) sessies op het menu, wat een keuzestress had ik een paar weken geleden toen ik me mocht aanmelden. Wil ik samenwerken met LEGO, ouderbetrokkenheid stimuleren, een verkeerde studiekeuze maken, inburgeren, DJ worden, niet dikker worden, een first date hebben, Ukelele spelen, Power Automate leren, inzetten op inclusie, nieuwe rekeneisen weten, hacken of starten met een derde leerweg? Of de reis van leerling naar student meemaken? Het is duidelijk dat Twente kiest voor een breed aanbod wat niet allemaal perse hoeft te gaan over ingewikkelde onderwijsonderwerpen maar waarin collega’s ook gewoon lol met elkaar kunnen hebben en elkaar leren kennen.
Webshop voor keuzedelen
Workshop 3, Webshop voor Keuzedelen, Irma Derksen en Leon Abbink. De workshop start met de vraag wat de collega’s graag willen weten (Padlet). Vragen zijn: hoe kun je het Keuzeproces effectiever maken, hoe match je vraag en aanbod, hoe maken we gebruik van elkaars kennis, benieuwd hoe andere teams samenwerken.
De uitleg: In de ‘webshop’ is voor elk domein een shop aangemaakt. Daar kun je keuzedelen presenteren en kunnen studenten online inschrijven. De shop heeft tegels (producten), studenten kunnen alles aanklikken en bekijken, docenten zien wie zich hebben aangemeld. Docent maakt een nieuw product aan. SBU, locatie, specificaties aangeven. Is het aantal uren voldoende afgedekt? Je kunt niet filteren op specificaties. Je kunt een link toevoegen naar bijvoorbeeld Cum Laude of MS Teams. Of je kunt meteen aan de slag, of je stelt in dat er een activatiedatum is. De check wordt met managers en onderwijskundigen gemaakt welk aanbod voor welke student geldt. Je moet op tijd beginnen, de examens moeten vastgesteld zijn door de eigen examencommissie. Mooi is dat je kunt afdwingen dat de groep voor de helft bestaat uit studenten van de ene opleiding en voor de helft van een andere opleiding. Je kunt dus precies manipuleren welke studenten welk aanbod te zien krijgen. Het vullen van de tegels is niet veel werk. De communicatie en uitleg naar de SLB-er is cruciaal. Je bent af van de excel lijstjes, dit werkt veel beter. De student krijgt zelf het opleidingsblad in de mail. Studenten kunnen zich niet zelf weer uitschrijven. Er moet vanzelfsprekend goede afstemming zijn over formatie en aanbod en de inroostering. Bij uitzonderingen wordt het complex als je studenten mengt, in verband met de wisselende roosters. Als meer colleges actief mee gaan doen, komt er vanzelf veel meer aanbod waardoor je het keuzedeel Spaans of Fotografie op verschillende tijden in de week kunt kiezen, bijvoorbeeld ’s avonds. Door met externe trainers in een flexpool te werken kun je beter inspelen op vraag en aanbod. Eigenlijk zou je natuurlijk een koppeling willen met het rooster. Als je met elkaar zou standaardiseren dan zou je de middelen hebben voor een goed systeem met een goede koppeling. Mooie kansen om leuke en vernieuwende keuzedelen op te zetten. We willen keuzedelen op een gezamenlijke plek zetten.
Professionele Leergemeenschap
Professionaliseren met een Professionele LeerGemeenschap: Hoe werkt zoiets? Bas Heerink, Edulab. Docenten hebben veel vragen die vaak gaan over onderwijstechnologie. PLG gericht op Blended Learning. Nieuwe PLG komend jaar over onderwijsinnovatie met behulp van technologie. Twee deelnemers doen ook een Master Leren & Innoveren. PLG is een antwoord op veel voorwaarden voor professionalisering. Twente heeft gekozen voor een mengvorm van docenten van verschillende pluimage, opleidingsniveau en ook een aantal onderwijskundigen. Zij konden solliciteren op een plek. Bij langdurige trajecten is de waan van de dag toch vaak oorzaak van een ‘langzame leegloop’, daarom is gekozen voor een facilitering van 0,1 fte. Eens in de drie weken is een sessie waarbij alle deelnemers aanwezig zijn. De Facilitering is gedaan middels NPO gelden.
Meteen vanaf het begin is gekozen voor bloggen, introductiefilmpjes. Er is gekozen voor de Leerkracht Methodiek voor het samenwerken en men heeft een vision statement opgesteld. ‘Onze PLG laat zien dat blended learning bijdraagt aan de kwaliteit van onderwijs op ROC van Twente waardoor de studenten en docenten gemotiveerder zijn, meer autonomie ervaren, plezier hebben en voorbereid zijn op de toekomst’. Door met groepjes aan dezelfde webinar deel te nemen en met elkaar daarover te discussiëren wordt de nieuwe informatie geladen en nieuwe aanknopingspunten gedefinieerd. Aan het eind van het eerste half jaar zijn vooral de ontwikkelde producten zoals quizzen, stappenplannen en kennisclips opgeleverd en besproken. De workshops op het Kennisfestival, workshop op managementmeeting en een publicatie vormen het sluitstuk.
Onderwijsteams die samenwerken
Is een plus een echt drie in het mbo? Leon Abbink snijdt een zeer interessant onderwerp aan, voor mij de interessantste sessie van de dag. Wat is eigenlijk nodig om teams met elkaar samen te laten werken? en dan met name, wat vergt het van de leidinggevenden van die teams? Wat zijn de belemmerende of bevorderende factoren? Twee domeinen werkten bijvoorbeeld samen aan een opleiding en dat ging niet goed, conflictueus (zonder krachttermen te willen gebruiken). Hoe kwam dat? Visieverschil, weerstand, tegenstrijdige belangen, gaan voor het eigen hachie i.p.v. voor de gezamenlijkheid. Dan sta je meteen flink achter, men had moeten beginnen met de synergie, niet met het droppen van een lessentabel. Dat was het zuur. De Gezonde School liep eigenlijk wel heel goed, er was een gezamenlijk beeld, gemeenschappelijk belang, verbinding, nut en noodzaak stond bij de betrokkenen voorop. Communicatie, facilitair, management, onderwijs, iedereen werkte goed samen.
Leon: Strategie en Leiderschap – Waarom lukken sommige dingen nou echt goed, waarom hebben we bij andere samenwerkingen trauma’s opgelopen? Samenwerkingen kunnen toch ontzettend krachtig zijn? Ik wilde onderzoeken hoe dat werkt. Fusies tussen scholen, mooie initiatieven allemaal maar op de achtergrond is vaak e.e.a. aan de hand. Wat is dat dan? Er zijn hier samenwerkingsopdrachten geformuleerd in de reorganisatie waarbij teams ineens moesten gaan samenwerken.
Effectief samenwerken hoeft niet altijd perse om de relatie te gaan. In het onderzoek is Leon gericht op de rol van leidinggevenden. Conclusies. Eigenbelang is voor leidinggevenden belangrijk, het belang moet het team dienen. Urgentie is belangrijk. Een opgelegde opdracht werkt eigenlijk prima maar men moet wel het gevoel hebben dat het een duidelijke opdracht is. Kaders en doel moeten helder zijn. Er moet tussen de leidinggevenden een gevoel van gelijkwaardigheid zijn. Plezier is ook belangrijk. Hoofd en hart moeten verbonden zijn. Als mensen eerder hebben samengewerkt gaat samenwerken makkelijker. Men vind het ook fijn als rollen en taken helder te zijn, wie is waar verantwoordelijk voor.
Een belangrijk aspect is ook TIJD. De meeste leidinggevenden geven aan dat ze wel willen samenwerken maar dat er extra tijd vrijgemaakt moet worden. Model van Gray & Wood, 1991. Problemsetting (wat lossen we met elkaar op), wat is de richting (hebben we de zelfde waarden op gevoelsniveau) en hebben we de macht/invloed goed met elkaar verdeeld? Rollen, taken en krachten moeten goed verdeeld zijn in de samenwerking.
Soms wordt een samenwerking opgelegd, dan kan het eerst goed gaan maar gaandeweg ontstaat een probleem omdat in de voorfase niet goed is geïnvesteerd. De problemen die je verwacht moet je van tevoren met elkaar bespreken, want problemen zullen er komen. Begin eerst met een kleine samenwerking om te oefenen, eerst spelen en oefenen voordat je zo’n grote samenwerking aangaat. Simuleer met elkaar een samenwerking en bouw eerst aan wederzijds vertrouwen.
Aanbevelingen: Meer kennis over team overstijgend samenwerken, meer tijd nemen, er met hoofd en hart inzitten. Vol erin starten met vertrouwen, de intentie is de belangrijkste basis. Ik heb ook eens goed in de spiegel gekeken, ik heb ook wel eens collega’s op pad gestuurd met een opdracht die hier niet aan voldeed. Geef twee managers eerst eens een mooie fictieve opdracht om samen iets te bouwen waardoor verschillen in waarden aan het licht komen. Cultuur vormt structuur, structuur vormt cultuur.
Vandaag staat nog een bezoek aan het Edulab van ROC van Twente op de planning, en vanmiddag pakken we de inauguratie van Kim Schildkamp op de Universiteit van Twente nog even mee!
