Questioning monkies

Wat nu? Het lekkere van ‘niet weten hoe’!

Gisteravond hebben we met een gezellige groep ‘vernieuwende collega’s’ uit heel Nederland het nieuwe schooljaar afgetrapt, gezellig in de tuin met pizza. Na een paar drankjes deden we: ‘Stel jezelf voor en vertel iets met de insteek ‘waar lig jij (komende tijd) van wakker?’ en dat leverde veel gespreksstof en inspiratie op. Ons werk is vooral interessant daar waar wat spanning, gedoe of complexiteit bij komt kijken:-), tof om uit te wisselen!

Het nieuwste project waar ik sinds april volop mee bezig ben levert vooral ‘vrolijke slapeloosheid’ op. Het maken van digitale leermaterialen met en voor docenten en opleidingen is vernieuwend en baanbrekend. Omdat we daarin meteen vanuit een aantal stevige waarden willen opereren zoals ‘co-creatie tussen opleidingen, met bedrijven en studenten’, ’terugdringen van de kosten voor leermaterialen voor onze studenten’, de materialen ‘zo inclusief mogelijk’ maken en de wens om materialen te maken die docenten en studenten van andere scholen willen (her-) gebruiken, komen we allerlei geweldige nieuwe dilemma’s tegen waar we als team en als school antwoord op moeten zoeken. Denk met ons mee, wat zou jij doen of welke keuze heeft jouw school al gemaakt? (Jouw suggestie/reactie op de dilemma’s is welkom op LinkedIn!).

Uitdaging 1: Kwaliteit van de leermaterialen van docenten

We hebben zo’n 300 collega’s binnen ROC van Amsterdam-Flevoland die weleens open leermaterialen maken voor hun vakgebied, waarvan zo’n 50 met regelmaat. Iedereen die bij ons werkt mag zelf materiaal maken en wij organiseren vanuit de Centrale Dienst O I&I workshops en spreekuren om dit te stimuleren en ondersteunen. We hebben nu zo’n 3.000 leerobjecten (in Xerte gemaakt) waarvan een deel supergoed is maar een groot deel is niet publiceerwaardig, we moeten dit dus opschonen. Bij leerobjecten die als test gebruikt zijn, of waar copyrightissues/plagiaat in zit is snel duidelijk dat we ze moeten verwijderen of (al dan niet met de eigenaar) moeten aanpassen. Maar wat doen we met prachtige leerobjecten waar een paar spelfoutjes ingeslopen zijn? Of grammaticale fouten? Of de zinnen/teksten zijn volgens ons te lang? Of de plaatjes niet netjes uitgelijnd? Gaan we die docenten dan allemaal individueel benaderen? Gaan wij als team het werk verbeteren? De naam van onze school staat erop, moeten we het offline halen? We hebben een uitgebreide kwaliteitscheck opgesteld, maar wat zijn de ‘absolute rode vlaggen’? En hoe zorgen we ervoor dat alle docenten die materialen maken, de juiste kennis hebben?

Uitdaging 2: Samenwerken tussen docenten en opleidingen

Het idee van open leermateriaal is dat elke student kosteloos en drempelloos kan en mag leren wat die wil. Hoe meer en beter we met elkaar (docenten, opleidingen, bedrijven, scholen) samenwerken aan kwaliteitsleermateriaal, hoe sterker, actueler en diverser het materiaal wordt. Met elkaar bouwen we dan aan collecties voor allerlei vakgebieden en nemen we met elkaar verantwoordelijk voor de inhoud, de kracht en de actualiteit van de leermaterialen. Dit klinkt erg goed in theorie maar in de praktijk is het om allerlei redenen zeer lastig om voor elkaar te krijgen. We merken dat docenten vaak open staan om samen te werken, samen te ontwerpen en ontwikkelen. Maar om dit echt in de praktijk voor elkaar te krijgen heb je tijd (stippen), meerdere docenten van meerdere opleidingen, de medewerking van de betreffende opleidingsmanagers en liefst ook bedrijven nodig. Dit is ontzettend complex om voor elkaar te krijgen. Maar als we materialen maken met 1 individuele docent is het risico groot dat anderen het materiaal niet willen gebruiken (het ‘not invented here’ syndroom heerst stevig in het onderwijs). Hoe gaan wij hier als team mee om? Hoe kunnen we dit doorbreken in onze organisatie?

Uitdaging 3: Open leermateriaal is reclame voor je school!?

Scholen die al jaren geleden hebben gekozen voor een beleid van open onderwijs (bekende voorloper in Nederland is Universiteit van Delft) worden daar niet slechter van. Als school laat je aan de buitenwereld zien dat je staat voor ‘iedereen mag een leven lang alles leren’, door open leermaterialen, open science (onderzoeksresultaten staan bijv. niet achter een betaalmuur), open courses (MOOCs), neem vooral een kijkje op het geweldige platform ‘online learning’ van TU Delft) of de etalage van Deltion College. Een onderwijsinstelling kan zich stevig profileren en daarmee (nieuwe-) studenten aantrekken, transparant inzicht geven in de inhoud en kwaliteit die men van de school mag verwachten en in de samenwerking met partnerbedrijven nieuwe wegen aanboren (denk aan zij-instromers en Nieuwe Nederlanders voorbereiden op een nieuwe baan in een tekortsector). Toch is er een kleine spanning op de lijn, in hoeverre maak je in het leermateriaal duidelijk welke school, bedrijf of leverancier het materiaal gemaakt heeft? Als het materiaal bol staat van ‘reclame’ wordt het onaantrekkelijker, zeker voor andere scholen en docenten om het materiaal te willen (her-) gebruiken. Dus zet je op elke pagina een groot logo? Gebruik je alleen maar apparaten en verpakkingen van een bepaald bedrijf in je instructievideo’s? Start je video met een enorme huisstijlbanner?

Uitdaging 4: Eigenaarschap en borging

Materialen maken is niet zo moeilijk (hoewel, als je kwaliteit wilt is daar ook nog aardig wat over te zeggen hahaha). Maar materialen beheren, actueel houden, cyclisch verbeteren, dat is another cookie altogether. Het gedoe begint al bij het maken van het eerste digitale lesje van een individuele docent. Die denkt wellicht ‘ik heb het gemaakt dus het is van mij’. Maar tenzij anders geregeld, is het materiaal meestal eigendom van de werkgever. Wie bepaalt dan in de praktijk dat het open gedeeld mag worden of niet? Wie is verantwoordelijk als het leermateriaal na een jaar of twee aan het verouderen is? De linkjes naar andere sites niet meer werken? Overigens spelen deze dilemma’s niet alleen bij open leermaterialen (hooguit zijn ze transparanter), ook over boeken, lesmethodes, leermaterialen en cursussen van uitgeverijen, bedrijven en consortia klagen docenten en studenten hierover. Maar hoe gaan wij hiermee om als Team Content Creation? Wat doen wij als we een leerobject van een eigen collega zien dat niet meer actueel is? Hoe zorgen wij ervoor dat onze materialen wel actueel blijven?

Innoveren

Dit soort operationele dilemma’s maken innovatietrajecten in het onderwijs voor mij boeiend. Ook op tactisch, strategisch en landelijk niveau is er allerlei boeiend en leerzaam ‘gedoe’ als je ergens verandering in wilt brengen. Wat ik tof vind is dat er wereldwijd een groeiende community van mensen is die vanuit publieke waarden de schouders onder zo’n taai onderwerp wil zetten want alleen samen komen we verder. Enne, wordt vervolgd!