Mbo-docent Chantal begint elke les met iets uit het nieuws: “Ik las gisteren een interessant en een beetje grappig bericht. Ik weet niet of jullie het ook gezien hebben, maar de Chinezen zijn boos op Greta Thunberg. Weet iemand waarom?”. Er is geroezemoes in de groep. Oh ja, dat Scandinavische meisje met dat boze gezichtje, die zo tekeer gaat tegen regeringsleiders over het milieu. Een student steekt zijn hand op: “Ze had gezegd dat Chinezen geen chopsticks meer mogen gebruiken want daarvoor moeten bomen gekapt worden”. Chopsticks, tja het bestek van Chinezen, natuurlijk zijn ze boos. “Hm, ja dat klopt! En weet je ook hoe de Chinezen reageerden?” vraagt Chantal aan de student. “Ja, dat ze niet zo dom moest doen en beter op moest letten op school want die dingen worden van bamboe gemaakt en dat groeit overal.”
Er is wat gegniffel over zoveel domheid en de docent zegt: “Neem even in tweetallen 3 minuten de tijd om te bespreken hoe dat meisje zich misschien heeft gevoeld dat dit in het nieuws stond, en ook waarom de Chinezen hier zo fel op reageerden”. De studenten gaan aan de slag.
“Nu wordt het smullen voor de docent”, zegt Marit Montsanto, een van de drijvende krachten binnen het Practoraat MBO Mediawijs. “Zullen er studenten zijn die eerst gaan onderzoeken waar dit nieuws vandaan komt, of het klopt, van welke bron het komt?”. Dit gesprek kan zometeen alle kanten op. Naarmate de docent vaker nepnieuws bespreekt zullen studenten sneller reageren. “Juffie, dat nieuws is onzin! Het komt van Facebook, is totaal verzonnen en is al 9000 keer gedeeld in het afgelopen jaar!”. Sommige studenten zijn misschien verontwaardigd dat de docent dit heeft verkondigd als echt nieuws. De docent vraagt door: “Maar hoe weet je dan dat het nieuws niet waar is?”, daarna volgt natuurlijk het echte gesprek.
Marit: “Dit kost haar misschien tien minuten van haar les en kan daarom niet altijd, maar stel je voor dat alle docenten in Nederland dit regelmatig zouden doen met hun groepen studenten!. Van huis uit krijgen niet al onze studenten deze kritische houding mee dus het kan echt hun wereld verder openen”. Pascal: “Dit is nog wel een redelijk braaf onderwerp dat je aanhaalt Marit, ik heb in de klas echt wel veel hetere vuren en discussies gehad”, geef ik aan. “Ik wist ook niet altijd hoe ik daar het best mee om kon gaan, het kon soms echt heel heftig worden bij bepaalde onderwerpen…”.
“Elke docent zal hier voor zijn eigen context, vakgebied en doelgroep keuzes in maken, daar helpen wij hen bij. Begin ook voor jezelf niet meteen met hele heftige onderwerpen of misschien kun je juist daar een keer een gastdocent voor uitnodigen. Als je alleen maar uitlegt wat nepnieuws, malinformatie/desinformatie betekent dan doorleven studenten het niet, het moet echt een goede gewoonte worden om elk nieuws kritisch te bekijken. Of om te weten welke bronnen doorgaans betrouwbaar zijn en welke niet. Wij bieden daar o.a. prachtige lesvoorbeelden voor!”. Marit en haar team (met o.a. practor Wouter van der Horst en Jesse van Dorste) spelen geweldig goed in op de vragen en dilemma’s van docenten en staan altijd klaar om te adviseren.
Eduspecial woensdag 17 november 15.00-16.30 uur – Hoogste tijd om Marit uit te nodigen voor een online Eduspecial bij ROC van Amsterdam-Flevoland. Marit legt uit hoe docenten en scholen het onderwerp ‘Nepnieuws’ bespreekbaar kunnen maken als onderdeel van het curriculum, welke hulp en ondersteuning er allemaal mogelijk is vanuit het Practoraat en ze geeft een paar sprekende voorbeelden. Overigens is iedereen welkom bij onze Eduspecials, we hebben vaak gasten uit heel Nederland bij onze webinars! Als je een collega van mij bent, meld je dan aan via Sharepoint, als je een collega van een andere instelling bent, mail dan naar Tijmen Leurs (t.leurs@rocva.nl). Ik zie je daar!