Juf, dit kunnen we toch ook gewoon thuis doen?

Die vraag vormde een paar jaar geleden de aftrap van een pilot in een klas van ons Business&Administration College in Utrecht. De docent vond dat dat moest kunnen, 1 dag per week vanuit huis aan schooltaken werken. Met de docent die wel op school is en op afstand de schooldag regisseert, webinars verzorgd en met groepen apart de voortgang bespreekt en vragen beantwoordt. Kennisnet beschreef in 2015 6 praktijksituaties van online leren in het mbo (zie deze mooie brochure). Voorbeelden van afstandsleren voor BBL-studenten, een entree-opleiding, bpv-begeleiding. De voorbeelden waren o.a. van ROC Midden Nederland, Noorderpoort, Deltion.

Opschalen – Een van de conclusies van de schrijvers was dat substantiele rendementen pas te verwachten zijn bij verder opschalen, en dat dat waarschijnlijk nog vele jaren zou duren. Er was vooral sprake van pilots en losse experimenten, vaak betaald met tijdelijke innovatiegelden. Zolang er geen sprake is van urgentie (bijvoorbeeld een opleiding die anders moet sluiten, studenten die niet kunnen reizen of een onverwacht tekort aan gebouwen) geven studenten en scholen toch vaak de voorkeur aan face-to-face onderwijs. Mooie blog hierover van Wilfred Rubens; “Online leren bevorderen? Sluit de school een tijdje!”: in Hasselt sluit men in april voor de vierde keer alle gebouwen van de hogeschool terwijl het onderwijs moet doorgaan. Dit geeft heel veel beweging, o.a. op het gebied van afstandsonderwijs.

Synchroon of A-synchroon? – De voorbeelden die Kennisnet beschrijft gaan vooral over situaties waarin studenten een deel van de tijd op school les hebben en een deel van de tijd (bijvoorbeeld een dagdeel) thuis of op de werkplek inloggen. Omdat in het mbo de BOT-uren nog steeds belangrijk zijn, is er sprake van ‘synchroon’ onderwijs waarin de hele klas en de docent ‘aanwezig’ zijn. Onze eigen software Blackboard Collaborate houdt hiervoor automatisch een logboek bij over de aanwezigheid van alle deelnemers. Er is wereldwijd natuurlijk ook een enorme groei op het gebied van online leren, open source courses, MOOCs, SPOCs etc. Daarin is meestal sprake van a-synchroon leren.

Aanleidingen voor afstandsleren in het mbo – Ik noem er een aantal.

  • Reizen (-in de spits). Een dag per week thuis blijven kan enorm veel reistijd en reiskosten besparen. Wij hebben alleen al bij ROCMN 22.000 cursistendie zich in de spits in het Utrechtse verkeer bewegen.. Zo heeft het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bijvoorbeeld aan Deltion College opdracht gegeven om een handzame en open toegankelijke training afstandsonderwijs voor docenten te ontwikkelen.
  • Meer studenten met minder docenten? Soms denkt men dat afstandsonderwijs kan helpen om meer ‘onderwijstijd’ te vullen met minder docenten. Ik denk dat dat geen goede motivator is, zeker in het begin heb je al gauw twee docenten nodig om een klas online te begeleiden en zij moeten ook wennen, geschoold worden en nieuwe geschikte activiteiten ontwikkelen.
  • Druk op rooster en gebouwen! Lesgeven op afstand kan vanuit een kantoortje of zelfs vanuit het huis van de docent en kan dus absoluut de druk op gebouwen verminderen en meer ruimte in het rooster creëren vermits het op grote schaal en tegelijkertijd wordt georganiseerd.
  • Onderwijskwaliteit en profilering. Aantrekkelijk onderwijs middels moderne middelen en ook nog minder reistijd.. Mooi om je als opleiding zo te kunnen profileren. Maar het vergt ook nogal wat om een hogere onderwijskwaliteit te bieden op afstand!

ROC Midden Nederland anno 2018 – Zoals Kennisnet al voorspelde is er bij ons (nog-) geen sprake van een forse opschaling van afstandsleren. Maar wij zien wel op veel meer colleges dat afstandsonderwijs voor specifieke situaties/klassen ingezet wordt. De interesse in Blended leren neemt rap toe, zeker nu we een opleiding Blended Ontwerpen verzorgen aan onderwijsontwikkelaars. Het wordt volgens mij een interessant jaar voor ons.