De SPOC (small private online course) is hot. Wat is eigenlijk het verschil met een MOOC (massive open online course), e-learning, afstandsleren en blended learning? En vooral, wat hebben wij eraan in het mbo onderwijs? (nou, we kunnen er best veel mee!)
Het is ongeveer een half jaar geleden dat een collega mij vertelde over een SPOC die bij een van onze colleges (Gezondheidszorg) werd ontwikkeld (onder begeleiding van Jos Maassen) . In plaats van Mr. Spock doelde men op een online ‘cursus’ waarin deelnemers leren vanaf een zelfgekozen plek, met veel online interactie tussen deelnemers, inhoudsdeskundige en de moderator en binnen een vastgestelde tijd. Het leren vindt vooral a-synchroon plaats (ieder op zijn eigen tijd) maar de organisator kan beslissen om een webinar (synchroon leren, alle deelnemers zijn er dan bij op afstand) te organiseren voor een specifiek onderwerp waar veel discussie over is of vragen over zijn. Eigenlijk een MOOC met minder deelnemers. We zetten ze even tegen elkaar weg:
MOOC:
- Massive, er doen honderden of tienduizenden deelnemers tegelijk mee. Het onderwerp van de cursus zal dus zoveel mensen moeten aanspreken en breed/smal genoeg zijn om de interesse van de hele groep vast te houden.
- Open, iedereen mag meedoen en deelname is vaak gratis. Als je een certificaat wilt ‘verdienen’ moet je over het algemeen wel wat betalen, bijvoorbeeld een bedrag rond de 70 Euro (of minder voor eigen studenten). Steeds meer Nederlandse universiteiten bieden prachtige MOOCs (bekijk deze bijvoorbeeld van de TU Delft). Ik hou zelf van Future Learn vanwege de onderwijsgerelateerde courses. Ik houd me aanbev0len voor tips en zal die onder aan dit artikel verzamelen/vermelden.
- Online, er zijn geen fysieke bijeenkomsten hoewel er soms een vrijwillige ‘meet-up’ wordt georganiseerd voor deelnemers. Men ontmoet elkaar wekelijks in de discussielijnen en in e-tivities.
- Course, wat maakt het een cursus en niet gewoon online leren? Misschien het feit dat er een vastgesteld tijd-frame is, bijvoorbeeld twee maanden. Lastige vraag want ik misbruik MOOCs vaak om gewoon online te leren, ik bekijk de video’s en opdrachten, lees misschien wat opmerkingen tot ik genoeg weet. Ik heb nog nooit een MOOC helemaal afgemaakt. Dat doet overigens überhaupt maar drie procent van de deelnemers dus mijn ouderwetse schuldgevoel (ik ben van de “als-je-ergens-aan-begint-moet-je-het-ook -afmaken”-generatie) is nergens voor nodig. Niet afmaken is de standaard. Slagingspercentages kunnen overigens drastisch hoger liggen bij een goede voorbereiding.
SPOC
- Small, maar hoe small daar is volgens mij geen consensus over. Tijdens de Onderwijsdagen woonde ik een workshop over SPOCS bij van Anne-Petra Rozendal (UMC U) en Sarah de Vries (Elevate Health) voor (aankomend-) artsen die overal ter wereld werken. Zij spreken over groepen van ca. 7 tot 18 deelnemers. De begeleiding wordt dan verzorgd door 1 moderator en 1 inhoudsdeskundige. Maar aan de SPOC voor werkplekbegeleiders van College Gezondheidszorg deden ca. 70 deelnemers mee. Factoren die van invloed zijn op het ideale aantal deelnemers: Complexiteit van de materie, mate en kwaliteit van gewenste interactiviteit, aantal beschikbare begeleiders.
- Private, daar zit het grote verschil met de MOOC. Als je geen lid bent van de doelgroep dan kom je er niet in, je hebt inloggegevens nodig of automatische toegang omdat je bijvoorbeeld werknemer of student bent van de organisator.
- Het is een online course en sommigen beweren dat een SPOC altijd een afgeleide moet zijn van een MOOC (lijkt mij niet).
Wat is het verschil tussen een SPOC en online of blended leren? – Die vraag kun je natuurlijk erg ingewikkeld maken maar ik zie een SPOC en een MOOC gewoon als een vorm van online leren waarin social learning een van de hoofdcomponenten is. Voorbeelden van afstandsleren in het mbo gaan vaak om vormen waarbij een klas bijv. 1 dag per week thuis onderwijs ‘volgt’. Er is genoeg te vinden over het diffuse begrip Blended Leren en de honderden definities en visies daarop. In het mbo praten we grosso modo over een goed doordachte mix van leren op de (al dan niet gesimuleerde-) werkplek, face-to-face leren en online leren. Marja Bakker stelt het nog eenvoudiger: “voor een deel van het leerproces wordt het face-to-face onderwijs in een groep losgelaten en worden online middelen ingezet”. Een SPOC zou dus onderdeel kunnen zijn van een ‘blended curriculum’.
Wat hebben wij eraan in het mbo? – In potentie denk ik heel veel. Zo zijn er specialistische opleidingen die maar op enkele plekken in het land verzorgd worden. Soms zelfs ambachten/specialisaties die langzaam verdwijnen. Hoe mooi zou het zijn als we daar eens per jaar een stevige SPOC op richten als leer- en ontmoetingsplek voor geïnteresseerden?. Een SPOC voor het keuzedeel mediawijsheid klinkt ook logisch, een SPOC voor Ondernemerschap echt gaaf als je daarin succesvolle ondernemers een hoofdrol laat spelen (leuk om met een aantal mbo’s samen op te zetten!). Een groep studenten voorbereiden op- en begeleiden in de eerste maand van een stage in een specifiek bedrijf of een internationaliseringsproject waarin studenten leren van studenten in Finland, allemaal mogelijk.
Maar ook voor de professionalisering van medewerkers, docenten, administratief medewerkers bieden SPOCs een mooie vorm om bijvoorbeeld actuele losse certificaten te behalen in zelfgekozen tijd. Ook MOOCs worden overigens steeds vaker voor corporate learning ingezet. De eerder genoemde SPOC voor werkplekbegeleiders is natuurlijk ook een prachtig voorbeeld; 70 stagebegeleiders leren daarin alles over het begeleiden en beoordelen van onze studenten zonder dat zij daarvoor hoeven te reizen. Ze kunnen gedurende de cursusperiode hun vragen en ervaringen delen met anderen, het is leerzaam voor onze docenten en er worden interessante contacten gelegd tussen bedrijven onderling. Win-win!