Toen ik in 2008 begon als docent Engels in het mbo had ik enorm geluk; er was geen lesmethode, veel vrijheid en een robuuste elektronische leeromgeving met opdrachten. Na zes jaar in het vo met een methode gewerkt te hebben was het ontbreken van zo’n keurslijf een verademing voor me en ik gaf gas op de digitale snelweg.
‘Digitaliseren van onderwijs’ Ik begon met het inrichten van een vakmodule Engels in de elo (Blackboard). Niemand die zich daar destijds mee bemoeide, er was geen format en ik leek ongeveer de enige docent die ermee werkte. Ik zette er mijn periode planningen in, opdrachten, thema’s en lessen. Voor de studenten was zo vanaf de eerste les helder wat te doen, wanneer deadlines waren etc. Om eerlijk te zijn deed ik dat niet alleen voor hen maar ook voor mijzelf, met 18 lessen en een loopbaangroep per week zou het anders al snel chaos worden in mijn hoofd?.
‘Functionele versterking’ Al snel begon ik ook dingen toe te voegen zoals uitlegvideo’s die ik insprak, blog-opdrachten zodat studenten elkaar makkelijk feedback konden geven op opdrachten en ingebedde Prezi’s van mijzelf en van studenten. Met kleurtjes en afbeeldingen maakte ik de cursussen aantrekkelijker voor de doelgroep. Zo had ik in de les meer tijd om te differentiëren en accenten te leggen.
‘Echt anders’ Op de afdeling Social Work waar ik werkte, bestond een deel van het onderwijs uit keuzeworkshops. Zij konden kiezen uit een keur van vakken die met kunst, cultuur, pedagogiek of communicatie te maken hadden, zich specialiseren in drama of fotografie. Daar wilde ik tussen passen met het vak Engels! Ik bouwde een aantal verschillende modules waaruit studenten mochten kiezen zoals ‘Teaching young learners’, ‘Minor Literature’ en ‘Songs&themes’. In de modules werd steevast gewerkt met video, studenten creëerden zelf lessen en filmden die, leerden over literaire aspecten uit films of lazen zelf een boek (ja echt!) en schreven daar steeds een blogje over. Het Engels werd nagekeken door twee eerstejaars stagiaires van de HU (dat kon allemaal op afstand omdat we digitale blogs gebruikten) en ze struinden Engelstalige songteksten af op een zelfgekozen thema.
‘Transformatie’ Om verschillende redenen hadden we studenten die in hun laatste jaar Engels nog niet hadden afgerond. Ze kwamen bijvoorbeeld van een andere opleiding, een stage van een jaar of als zij-instromer. Ik bouwde in 2009 het keuzemoduul ‘Minor research’ om tot een moduul die bijna geheel in zelfstudie gevolgd kon worden. De student leerde over onderzoek doen, bepaalde zijn onderzoeksvragen (Engelstalige context) en bestudeerde fora, websites en achtergronden van buitenlandse organisaties. Een registratie van daadwerkelijke communicatie met een expert in het buitenland was verplicht (opname, logboek, printscreens) in het onderzoeksverslag en de presentatie. De student mocht er net zo lang over doen als hij wilde.
Pas nu in 2017 realiseer ik mij dat ik destijds in ongeveer twee jaar en op heel natuurlijke wijze alle fases van het SAMR-model heb doorlopen. Helaas zie ik anno 2017 nog vooral veel docenten die ‘onder de streep’ lesgeven. Hoe komt dat toch? In ieder geval kan het helpen om meer te weten over hoe je met ict doelstellingen kunt waarmaken die zonder niet mogelijk zouden zijn en daarmee actief te experimenteren (zie bronnen).
Ga als school vooral door naar lesgeven ‘boven de streep’! De ontwikkelaar van het SAMR Model, Dr. Ruben Puentedura, waarschuwde scholen onlangs om absoluut niet te lang (max. 2 jaar) in de eerste fase (substitutie, het digitaliseren van het onderwijs) te blijven ‘hangen’ omdat dit de vooruitgang naar de volgende fases ernstig in gevaar kan brengen. In de eerste twee fases is namelijk sprake van te weinig winst ten opzichte van de ‘oude’ situatie en men moet er natuurlijk wel een inspanning voor plegen (waardoor kritiek en terugval op de loer liggen). De echte winst van integratie van ict waarin keuzemogelijkheden, differentiatie, afstandsleren, (internationaal-) netwerken en samenwerken, student-gericht in plaats van docent-gericht onderwijs, media-vaardigheden, creativiteit en adaptiviteit mogelijk gemaakt worden treedt pas op ‘boven de streep’. Laten we dus vooral doorzetten en gaan voor de winst!
- Uitleg SAMR model in het Nederlands
- Wat is het SAMR model en hoe kun je ict integreren in je onderwijs? (Engels)
- Blog van Dr. Ruben Puentedura